2 september 2025 – door Vijay Prashad
De inzet van schepen en troepen in het Caribisch gebied maakt deel uit van een bredere offensieve strategie van de regering-Trump, die beweert dat Venezuela een centrale rol speelt in de drugshandel – in tegenspraak met rapporten van Amerikaanse en internationale instanties.
Oefening van US Navy Seals
US Navy Seals, onderdeel van SOUTHCOM, tijdens een oefening in Chili. Foto: US SOUTHCOM / X
Het afgelopen jaar zijn Amerikaanse overheidsinstanties de naam “Tren de Aragua” gaan herhalen alsof het de nieuwe al-Qaeda zou zijn. In januari 2025 bestempelde het Witte Huis Tren de Aragua als een “buitenlandse terroristische organisatie”, en in maart riep de regering van de Amerikaanse president Donald Trump de Alien Enemies Act (1789) in om te waarschuwen voor een “invasie van de Verenigde Staten door Tren de Aragua”. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde in februari 2025 dat Tren de Aragua een internationaal drugskartel is, op hetzelfde niveau als de reeds erkende Mexicaanse kartels Las Zetas (nu Cártel del Noreste), Sinaloa en Jalisco, evenals Mara Salvatrucha (MS-13), dat in Los Angeles (VS) werd opgericht en inmiddels diep geworteld is in El Salvador dankzij een decennialang Amerikaans deportatiebeleid. In tegenstelling tot Tren de Aragua zijn deze andere kartels welbekend en uitgebreid gedocumenteerd door de Amerikaanse Drug Enforcement Agency (DEA).
Het meest recente DEA-rapport voor 2025 bevestigt verschillende feiten over de drugskartels die enorme hoeveelheden drugs (van cocaïne tot fentanyl) naar de Verenigde Staten smokkelen. Het rapport bevat uitgebreide secties over de Mexicaanse en Salvadoraanse bendes, die diepe wortels hebben in de drugshandel. Sinds 2019 hebben de DEA en andere instanties gevolgd hoe de smokkelroutes zijn verschoven: van de Caribische zee en de Centraal-Amerikaanse landroute naar de Pacifische Oceaan. Drugs vertrekken vanuit de havens van Guayaquil (Peru), Esmeraldas (Ecuador) en Buenaventura (Colombia) naar havens zoals Puerto Escondido (Mexico), waarna ze worden doorgesluisd naar de Amerikaanse markt. Volgens het United Nations World Drug Report 2025 gaat meer dan 80% van de dodelijke drugs via deze Pacifische kustlijn, terwijl slechts iets meer dan 10% via de Caribische Zee gaat. De DEA stelt al lange tijd correct vast dat de meeste drugs die de Verenigde Staten binnenkomen afkomstig zijn uit de Andes, Centraal-Amerika en Mexico.
Wat heeft Tren de Aragua hier dan mee te maken, aangezien dit een gevangenisbende is die in 2012 werd opgericht in de Tocorón-gevangenis in centraal Venezuela (ongeveer 150 kilometer van Caracas)? De bende werd gecreëerd door Héctor Rushtenford “Niño” Guerrero Flores (een veroordeelde crimineel die in 2023 uit de gevangenis ontsnapte en sindsdien spoorloos is). Guerrero’s bende, Tren de Aragua, wordt ervan beschuldigd gebruik te hebben gemaakt van de migratiegolf uit Venezuela om een netwerk in de VS en elders in Latijns-Amerika op te bouwen en zo nieuwe smokkelmogelijkheden te creëren. Het is echter waarschijnlijker dat er geen werkelijk netwerk bestaat, maar dat voormalige leden van Tren de Aragua zich hebben gevestigd als knooppunten voor criminele activiteiten in verschillende regio’s. Guerrero is gezocht in Venezuela en staat op een migratie-alarm in Chili, waar hij vermoedelijk onder de een half miljoen Venezolanen in dat land ondergedoken zit. De Amerikaanse regering heeft Tren de Aragua en Guerrero tot doelwit gemaakt en een beloning van 12 miljoen dollar uitgeloofd voor zijn arrestatie. Maar van Guerrero ontbreekt ieder spoor.
Een verzonnen kartel
Hoe komt de Amerikaanse regering van een legitieme zorg over drugssmokkel naar het sturen van zeven oorlogsschepen en een nucleair aangedreven onderzeeër om Venezuela in te sluiten voor een “versterkte anti-narcotica-operatie”? Hoe kunnen deze oorlogsschepen, net buiten de Venezolaanse zeegrens, Guerrero oppakken, Tren de Aragua stoppen of de kartels beletten drugs naar de VS te brengen? Guerrero bevindt zich waarschijnlijk niet eens in Venezuela, zijn bende opereert in heel Latijns-Amerika én in de VS, en de meeste drugs gaan via de Pacifische Oceaan en niet via de Caribische Zee. Wat doen deze oorlogsschepen dus voor de Venezolaanse kust, terwijl de VS beweren dat ze een “anti-kartelmissie” uitvoeren?
In april 2025 verhoogden de Verenigde Staten de beloning voor de arrestatie van de Venezolaanse president Nicolás Maduro Moros van 25 naar 50 miljoen dollar. De reden die hiervoor werd opgegeven, is dat de VS Maduro beschuldigen van leiderschap over het Cartel of the Suns (Cartel de los Soles). De term Cartel de los Soles werd voor het eerst in 1993 gebruikt om te verwijzen naar activiteiten van sommige hoge militaire officieren en anti-narcoticabestuurders in de drugshandel, lang vóór de komst van Hugo Chávez in het presidentiële paleis in 1999. De term verwees naar het zonnesymbool op de uniformen van hoge Venezolaanse officieren.
Er bestond echter geen werkelijk kartel. Na de dood van Hugo Chávez in 2013 schreven enkele Venezolaanse journalisten in ballingschap boeken waarin ze de observaties over de “zonnen” verder uitwerkten en betoogden dat er sprake zou zijn van een georganiseerd kartel, en niet enkel van enkele corrupte officieren. Centraal staan hierbij Héctor Landaeta’s Chavismo, Narcotráfico y Militares (2014) en Emili J. Blasco’s Bumerán Chávez: Los fraudes que llevaron al colapso de Venezuela (2015). Maar Landaeta verklaarde in 2015 aan de Miami Herald dat “het Cartel de los Soles eerder een fenomeen is dan een georganiseerde groep”. Toch bestempelde het Amerikaanse ministerie van Financiën in juli 2025 de groep als “Specially Designated Global Terrorist”.
Tussen Landaeta’s erkenning in 2015 en vandaag bleef het vrijwel stil in Amerikaanse openbare documenten over het verzonnen Cartel de los Soles (al gebruikte Trump in 2020 een valse drugsbeschuldiging tegen Maduro). Er is geen enkel bewijs van een verband tussen dit “kartel” en Tren de Aragua, dat zelf eerder een losse term is en totaal niet lijkt op de grote Colombiaanse en Mexicaanse kartels met hun strakke hiërarchische structuren.
De massale militaire opbouw langs de Venezolaanse kust, de verhoogde beloning voor de arrestatie van Maduro en de beschuldiging dat de Venezolaanse regering banden zou hebben met Tren de Aragua vormen samen de basis voor een klassieke militaire interventie tegen Venezuela, zogenaamd in naam van de War on Drugs. Het idee van het Cartel de los Soles werkt net zoals de massavernietigingswapens in Irak in 2002-2003: de Amerikaanse regering zoekt wanhopig naar een casus belli (oorlogsreden) die in werkelijkheid eenvoudigweg niet bestaat.
Over de auteur:
Vijay Prashad is een Indiase historicus, redacteur en journalist. Hij is writing fellow en hoofdcorrespondent bij Globetrotter. Hij is redacteur bij LeftWord Books en directeur van het Tricontinental: Institute for Social Research. Hij schreef meer dan 20 boeken, waaronder The Darker Nations en The Poorer Nations. Zijn meest recente boeken zijn On Cuba: Reflections on 70 Years of Revolution and Struggle (met Noam Chomsky), Struggle Makes Us Human: Learning from Movements for Socialism, en (ook met Noam Chomsky) The Withdrawal: Iraq, Libya, Afghanistan, and the Fragility of US Power.